NAZİLERİN YÜKSELİŞİ--BATI FLORAT---

 

II.Dünya Savaşı denildiğinde kuşkusuz akla Nazi partisi gelir. Bu yazıda Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi yani Nazilerin Almanya’da nasıl yükseldiğini ve bu yükselişteki etkenlerden bahsedeceğiz. Dünyayı derinden etkileyen bu siyasi oluşumu, tarih biliminin yardımıyla yakından inceleyeceğiz.

ALMANYA’NIN BÜYÜK SAVAŞI KAYBETMESİ

İttifak Devletleri safında savaşan Alman İmparatorluğu 4 yıl boyunca İtilaf Devletleri ile amansız bir mücadeleye girişmiştir. Lakin özellikle 1917-1918 yılları arası Batı Cephesinde alınan başarısız sonuçlar Alman İmparatorluğu’nun direncini kırmıştır. ABD’nin 1917’de İtilaf Devletlerinin safında savaşa girmesi ve Avrupa’ya asker göndermesi, savaşın sonucunu belirlemiştir. Sonuçta 11 Kasım 1918’de Alman İmparatorluğu, İngiltere ve Fransa ile Rethondes Antlaşması’nı İmzalamıştır. Bu antlaşma neticesinde Batı Cephesindeki askeri mücadele sonuçlanmış, Alman İmparatorluğu teslim olmuştur. Almanya teslim olduktan sonraki süreçte ülkedeki Marksist unsurlar ülkede ihtilal yapmaya kalkışmışlardır ve bunun neticesinde ülkede 1 yıl boyunca sürecek olan siyasi karışıklıklar başlamıştır. Marksistler Bavyera Bölgesi gibi önemli bölgelerde çoğunlukta olsalar bile, Alman İmparatorluk Ordusunun desteğini alan Almanya Sosyal Demokrat Partisi lideri Friedrich Ebert iktidarı eline geçirmiştir.  Friedrich Ebert 9 Kasım 1918 tarihinde Weimar Cumhuriyetini ilan etmiştir. İmparatorluk yıkılmış ve yerine halkın idaresine dayanan yeni bir rejim gelmiştir. Weimar Cumhuriyeti 1933 yılına kadar yaşamıştır.

                                                                        Weimar Cumhuriyeti Bayrağı

VERSAY ANTLAŞMASI

Daha önce bahsettiğimiz Rethones Antlaşması sadece ateşkes amaçlıdır. 1.Dünya Savaşı’nda yenilen Almanya tıpkı Mondros Antlaşması gibi çok ağır bir antlaşmayı imzalamıştır. İtilaf Devletlerinin hazırladığı bu antlaşma Almanya’yı kökünden değiştirmiştir. Antlaşma Fransa’daki Versay şehrinde imzalanmıştır. Versay Antlaşmasıyla Almanya stratejik öneme sahip pek çok toprağını kaybetmiştir ve Ordusunu en fazla 100 bin kişiyle sınırlandırmak zorunda kalmıştır. Ayrıca Almanya’nın uçak, denizaltı ve ağır silah üretimi yasaklamıştır. Lakin antlaşmanın en ağır maddesi 231.maddedir. Bu maddeye göre savaşın bütün zararları Almanya üzerine atılmıştır. Savaşın zararlarını Almanya ve müttefikleri karşılayacaktır, bu havadis ile Almanya yüklü miktarda tazminat ödemek zorunda kalmıştır. Birçok tarihçiye göre bu ağır antlaşma Nasyonal Sosyalistlerin Almanya’da iktidar olmasının en önemli olgusudur. Zaten Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi’nin propaganda veya mitinglerine baktığımızda hep Versay Antlaşması’nın geçersiz bir antlaşma olduğuna dahil beyanları görürüz.

                                            VERSAY ANTLAŞMASI NETİCESİNDE ALMAN TOPRAKLARI

ALMANYA’DA EKONOMİK KRİZ

Ağır savaş tazminatı ile karşı karşıya kalan Almanya’yı zor bir süreç bekliyordu. Özellikle savaş sonrası Alman piyasasındaki yüksek fiyat artışları ve döviz artışları ülkeyi büyük bir iktisadi krize sokmuştur. 1921 Temmuz-1922 Ocak arası fiyatlar %156 artmıştır. 1921 yılı sonunda bir dolar 330 Mark olmuştur. Almanya kendi kamu organları ve merkez bankasındaki döviz, savaş taksitlerini ödemek için yetersizdir. Alman Merkez Bankası çaresizlik içerisinde para basmaya başlamıştır. Para basmak enflasyona sebebiyet vermiştir pahalılık daha da arttırmıştır. 1922 Ocak-1922 Temmuz arasındaki dönemde fiyatlar %174 oranında artmıştır. Almanya 1922’deki savaş tazminatını da ödeyememiştir. Bu hiperenflasyona sebebiyet vermiştir. 1922 Temmuz-1923 Ocak arasındaki fiyat artışı hiperenflasyonun etkisiyle %2685’tir. Almanya İtilaf Devletlerine olan savaş tazimatını bir türlü ödeyememiştir. Bunun üzerine Fransa Almanya’nın zengin kömür yatağı bölgesi olan Ruhr Havzasını işgal eder. Bunun üzerine Ruhr bölgesindeki işçiler genel grev ilan ederler. Hükümet bu pasif grevi finanse etmek için para basmaya başlar. Hükümet işçi sınıfının ve küçük burjuvanın maddi durumunu önemsemeksizin, hatta bu grupların maddi gücünü düşürecek işler yapması halkın tepkisini çekmiştir. Nitekim işçi grevi de başarısız olmuştur. Enflasyon o kadar artmıştır ki 1923 Temmuz-1923 Kasım arası insanlık tarihinin gördüğü en büyük hiperenflasyon yaşanmıştır fiyat artışı yaklaşık %374,000,000 (%374 Milyon) olmuştur. 1923 Kasım’ı 1 dolar yaklaşık 4,210,500,000,000 Mark (dört trilyon iki yüz milyar beş yüz milyon) Mark düzeyindedir.

NAZİ PARTİSİNİN YÜKSELİŞİ

Nazi Partisi, Alman İşçi Partisi adıyla 5 Ocak 1919’da Anton Drexler tarafından Münih’te kurulmuştur. O dönem Alman Gizli Polis Teşkilatına bu parti hakkında rapor hazırlamak ile görevlendirilen Adolf Hitler, partinin toplantılarına katılmıştır. Partinin antisemitist ve milliyetçi düşüncelerinden etkilenen Adolf Hitler, kendisine verilen görevden vazgeçip bu partiye katılmıştır. Adolf Hitler kısa sürede etkili hitabet yeteneği ile partiye popülerlik kazandırmıştır.24 Şubat 1920’de parti büyük bir toplantı düzenlemiştir. Toplantıda partinin 25 maddelik programı bizzat Adolf Hitler tarafından okunmuştur. Aynı günde Parti Nasyonal Sosyalist görüşü temsil ettiğini açıklamış ve Partinin ismi Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi olmuştur.  Adolf Hitler 29 Temmuz 1921’de Anton Drexlerden parti koltuğunu devralmıştır. Ve parti, daha fazla üyeyi bünyesine sokmaya devam etmiştir. 1923 yılında öyle güçlü bir siyasi oluşum haline gelmiştir ki, parti Bavyera Eyalet Meclisine darbe yapmaya kalkışmıştır. O dönem Partinin (SA) adlı yarı askeri bir grubu vardır. Bu silahlı milisler ve sivil parti üyeleri 8 Kasım 1923 günü darbeye başlamışlardır. Tarihe Birahane Darbesi olarak geçen bu olay sadece 2 günde Alman Hükümeti tarafından bastırılmıştır. Parti lideri Adolf Hitler’e 5 yıl hapis cezası istenmiştir. Lakin Adolf Hitlerin duruşmalar esnasındaki etkin hitabet yeteneği  Hakimleri etkilemiştir ve sadece 9 ay hapis yatmıştır. Hapiste kendi siyasal ideolojisini anlatan Kavgam kitabını yazmıştır. Darbeden sonra parti kapatılıp teşkilatı dağılsa bile, Adolf Hitlerin 1924’te serbest kalmasıyla  parti yeniden teşkilatlanmış ve 4 Mart seçimlerine hazırlanmıştır. 4 Mart 1924’teki seçimlerde parti sadece %6.5’lik bir oy alabilmiştir. Sonraki seçimlerde parti için pek iyi gitmemiştir. Parti 7 Aralık 1924’teki seçimde ise sadece %3 oy alabilmiştir. Parti 20 Mayıs 1928’de aldığı %2’lik oyla çoğu insan tarafından başarısız bir parti olarak lanse edilmiştir. Lakin 1929 Dünya Ekonomik Krizi ile zaten zor günler içerisinde olan Almanya’nın durumu çok daha kötüleşmiştir. İşçinin ve küçük burjuvanın halini iyi tetkik eden Nazi Partisi sonraki 14 Eylül 1930 Seçimlerinde tam %18.3 oy alarak Almanya’daki büyük partilerin arasına girmiştir. Parti 31 Temmuz 1932’deki Seçimlerde %37.4 oy alarak ana muhalefet partisi olmuştur. Parlamentoda 230 koltuk sayısı ile en yüksek koltuk sayısına sahip parti olmuştur. Lakin yine de herhangi bir parti parlamento da çoğunluğu elde edemediği için Başbakan parlamentodan güvenoyu alamamıştır. Bu yüzden dönemin Cumhurbaşkanı Hindenburg 30 Ocak 1933’te Adolf Hitleri Başbakan yapmıştır. Sonraki 5 Mart 1933 Seçimlerinde %43.9 oy alan Nazi Partisi iktidar olmuştur. Cumhurbaşkanı Hindenburg’un 1934’te ölmesi ile birlikte Adolf Hitler bütün yetkileri kontrolü altına alarak diktatörlüğünü ilan etmiştir. Bu tarihten sonra tüm siyasi partiler ve sendikalar yasaklanmıştır. Eyalet Meclisleri kapatıldı, artık Almanya Berlin’den yönetilecektir. Nasyonal Sosyalizm Alman halkına benimsetilmiş ve bu amaçla çeşitli propagandalar yapılmıştır. Alman halkı yapılan propagandalar neticesinde eski savaşın intikamı ile hareket etmiştir. Ve neticesinde II.Dünya Savaşı başlamıştır.