II.DÜNYA SAVAŞININ GÖRSEL PROPAGANDA UNSURLARI----SELİN LARA SUNA---

 

II.DÜNYA SAVAŞININ AFİŞ VE POSTERLERİ

SELİN LARA SUNA

İkinci Dünya Savaşı, İnsanlık tarihinde büyük felaketlere yol açmış büyük bir savaştır. 1939-1945 tarihleri arasında gerçekleşen ve 65 milyonun üzerinde insanın ölümü ile sonuçlanan savaş, tarihe kara bir leke olarak geçmiştir. İkinci Dünya Savaşı ile salgın hastalıklar patlak vermiş, ekonomik krizler ortaya çıkmıştır. Ayrıca ülke sınırlarının yeniden belirlenmesine neden olmuştur. Bu bakımdan insanlık tarihi açısından en büyük felaketlerden ve savaşlardan biri olmuştur. Aradan 75 yıl geçmesine rağmen hala etkileri devam eden bir savaş olup savaşın ağır bilançosu son derece ürkütücüdür. Bunu bu sunumda konu aldığımız, o dönemde çıkan poster ve afişlerin konularını inceleyerek anlayabiliriz.

      

Feminist hareketin yükselişe geçmesi ile sembol olan poster. Günümüzün sembol fotoğraflarından olan “We Can Do It” (“Yapabiliriz”) posteri 1942 yılında ilk kez boy gösterdiğinde halk arasında pek yaygın değildi ve yalnızca küçük bir grubun ilgisini çekmişti. 1980’lerde feminist hareketin popülerlik kazanması ile birlikte postere gösterilen ilgi de arttı.

‘’Uncle sam wantsyou.’’ Belki de Amerikan tarihinin en ünlü afişidir. James MontgomeryFlagg tarafından, 1917'deki İngiliz LordKitchener’ın posterine dayanan Sam Amca’nın ünlü fotoğrafı tasarlandı. Flagg, kendi yüzünü sam amca için model olarak kullandı ve WalterBotts poz için kameranın karşısına oturdu. ABD için başkasının savaşmasını istemediğini belirten Sam Amca, savaşı kişisel bir haçlı seferi haline getiriyor ve bizzat "sizin" savaşmanızı istiyordu. 

‘’Looselipssinkships.’’ Vatan toprakları yakınında savaşmanın en önemli yönlerinden biri gizlilikti. SeymourGoff’unSeagramDistillery'deki çalışanlar için tasarladığı bu poster, insanları, deniz yolculuklarında batırılmalarını engellemek için tasarlanan korku temelli propagandanın tipik bir örneğidir.

‘’Tokiokid.’’ Japon figürlerinin ırkçı grotesk karikatürleri, ikinci dünya savaşı propaganda afişlerinin tipik bir örneğidir. Genel olarak Almanya, sadece yenilmesi gereken bir düşmandır, ancak Japonya, Amerika'yı kana buladığı için ırksal olarak aşağılık bir çıtaya konur. Sivilleri, ellerindekilerini boşa harcamamaya teşvik etmek için Tojoesque canavarını kullanan bu poster, 70 yıl önce ilham veren, ancak şimdilerde çok sorunlu olan bir propaganda örneğidir.

‘’Be sure you have correct time.’’ Irkçı propaganda, memleket cephesi ile sınırlı değildi. Bu Amerikan posteri, saatlerinin üç mihver liderinin karikatürleri kullanılarak senkronize edildiğinden emin olmak için yapılmıştır. Tojo sırıtan bir canavar gibidir ve Mussolini klişeleşmiş bir Afrikalı kabile şeyhi gibi görünür. Düşman oradadır, onları ezmek için doğru zamanı beklemeyi ve hepsini o an geldiğinde haklamanın önemini yansıtır.

‘’Do withless.’’ İstihkak, müttefik ülkelerdeki günlük yaşamın bir parçasıydı ve sivil nüfus, ürünleri birlikte tüketip daha az bolluğa sahip olmak zorundaydı. Bu poster, cephedeki askerlerin tüketebilmesi için vatandaşların kahve lüksü olmadan günlük yaşamlarına devam ettiklerini hatırlatıyor.

‘’Bataandeathmarch poster.’’ Bataan ölüm yürüyüşü, savaştaki her olaydan daha fazla olarak, Japonların yok edilmesi gereken barbar canavarlar olduğu Amerikan görüşünü katalize etti. Binlerce Amerikalı ve Filipinli mahkum, az miktarda yiyecek ve suyla acımasızca yaklaşık 60 kilometrelik zorlu bir yürüyüş sırasında hayatını kaybetti ve olayın haberleri 1944'te ABD'ye ulaştığında, Japon nefretini alevlendirmek için propaganda aracı olarak kullanıldı.

‘’It can happen here.’’ Üretim yarışında mihver kuvvetlerini geçmek, savaş için kritikti. Bu poster, işçileri denizaşırı bölgelerde kullanılacak olan ekipmanları daha fazla üretme konusunda motive etmek için vatandaki yıkım korkusunu kullanır. Mesaj açıktır: "çalışmaya devam et, yoksa sıra sende."

’Hitler rides in theemptyseat.’’ Yurttaki savaş, cepheye sağlanabilecek her fedakarlığın yapılmasına bağlıydı. Araba sürmek kadar basit bir şey bile çok büyük önem taşıyordu, çünkü kendi başına araç süren her insan, bir tanka ya da uçağa lazım olan benzini harcıyordu. "tek başınıza sürerek, savaş çabalarına zarar verdiniz ve Hitler’e yardım ettiniz."

‘’O'ertherampartswewatch.’’ Düşmanı kötülemek bir propaganda unsurudur. Bir diğer unsurda, hava kuvvetleri posterinin açıkça ortaya koyduğu gibi, gönüllü askere başvurunun önemidir. Ellerinde bomba tutan çakı gibi bir asker, uçağından o bombayı bırakmaya hazırdır ve halkı, askere başvuruya teşvik eder.

’Be a hero.’’ Sovyetler birliği, ikinci dünya savaşı sırasında, erkekleri savaşa katılmaya ve anavatanları için fedakarlığın değerini göstermeye teşvik eden çok çeşitli afişlere sahipti. Bu afiş, öne çıkan ve karısını veya annesini geride bırakan bir askeri ve "bir kahraman ol!" yazısını içerir.

’Stop thismonster!’’ Bu poster birçok tarzı birleştirerek savaşı, her işçi için kişisel hale getirirken, düşmanı, eğer işçiler izin verirse Amerika'yı yok edecek iki başlı bir canavar olarak tasvir eder. Bu senaryonun gerçek olmamasını sağlayacak en önemli şeylerden birisi işçilerin gayretleridir, der.

‘’Thisman is yourfriend.’’ Amerikalıların, mihver kuvvetlerine karşı savaşta, müttefiklerinin kim olduğunu söylemek zorunda kalması evet, çok saçma görünüyor. Ancak, 1940'ların sonlarında, ABD’de İngiliz karşıtı bir duyarlılık yaşanırken, aynı zamanda çoğu Amerika’nın, ülke doğrudan savaşa karışmadığı vakitlerde, savaşa girme konusunda çok az isteği vardı. Özgürlük için savaşan İngiliz, Fransız ve Sovyet Birliklerini içeren posterler, Amerikalılara, hangi yolda kimlerle yürüdüklerini hatırlatmak için tasarlanmıştır.

‘’Franklin Delano Roosevelt.’’ Bu Japon propaganda afişinde Başkan Roosevelt, Amerikan çizimindeki Tojo gibi, bir canavar olarak resmedilmiştir. Japon halkı da tıpkı Amerika'nın kendilerini gördüğü gibi, Amerika'yı canavar olarak görmektedir.

’Sowiewirkämpfen.’’ Mihver kuvvetleri, İkinci Dünya Savaşı'nda propaganda afişlerini geniş ölçüde kullandı, ancak Almanya, ana vatanını müttefik ülkelerde olduğu gibi harekete geçirmedi, Nazi Almanya’sı 1943 yılına kadar topyekün savaş kavramını benimsemedi. Joseph Goebbels, 1943 yılından itibaren topyekün savaşa yüzünü döndürdü. Sivil savaşüretimi için, "tıpkı savaşan asker gibi, sen de zafer için çalışmalısın!"

‘’Enlist in the Italian Ss Legion.’’ Savaş sürerken, seçkin Ss saflarının doldurması için daha fazla askere ihtiyacı vardı, bu yüzden Nazi işgali altındaki uluslararası özellikle de komünizm karşıtı ülkelere yönelim yapıldı. Bu afiş, 1945'te doğu Cephesi'nde savaşmak üzere kurulan bir birim olan 1. İtalyan Ss Lejyonu'na, İtalyanları katılmaya teşvik etmek amacıyla hazırlandı.

‘’Fightingfilipinos.’’ 20. yüzyılın başlarında, Filipin isyanı sebebiyle Filipin karşıtı duygular ABD'de yüksek seviyedeydi. Ada ulusunun Japonya tarafından acımasız boyun eğdirilmesi Amerikalıları şok etmişti. Bunun gibi posterler, Filipinli halkın Japonlara karşı cesaretini ve mücadelesini vurguladı.

‘’Catchhimwith his panzersdown.’’ABD'deki büyük Alman-Amerikan nüfusu nedeniyle, alman halkını, Japon halkına yapıldığı gibi resmetmek uygun değildi. Müttefik posterler, Hitler'i ve diğer Nazileri posterlerine konu ettiler ve alman ulusunu bütününe kapsayan karikatürlerden çoğunlukla kaçındılar.

‘’Everybulletmeans an enemykilled.’’ Bir mermi dediğin iki lira ulan!

Sovyet afişleri, diğer müttefik posterlerinden çok daha fazla öldürmeyi yüceltiyordu. Bu afişte sırıtan bir Sovyet askeri, elinde bir avuç mermi kovanı tutmaktadır ve en önemlisi de ardında ölü Nazilerin mezarları vardır. "işte böyle dövüş: Her kurşun, bir düşmanın öldüğü anlamına gelir." mesaj açıktır, mermilerin hepsi hedefi bulmalıdır.